Rolf Lucas: de observerende verzorgende
Deel dit bericht:
“Dementerenden denken in plaatjes. Het vult hun geheugengaatjes.” Deze regels vormen het begin van het gedicht dat hangt op de tweede etage van verpleeghuis Het Stadskwartier van ZorgAccent in Rijssen. Het gedicht is geschreven door verzorgende Rolf Lucas. In het gedicht probeert hij uit te leggen hoe dementie werkt, maar dat is iets waar hij na twintig jaar ervaring nog maar weinig van snapt. En juist daarom heeft Rolf zoveel passie voor zijn werk, omdat iedere interactie met een bewoner een onverwachte situatie kan opleveren. Bij elke situatie staat er één vraag centraal: “Hoe geef ik de bewoner een fijne dag?”
Rolf werkt samen met zijn collega’s in een zelfsturend team. Samen runnen zij Opbroek, een van de vijf huiskamers in het Stadskwartier. Als team zijn ze volledig verantwoordelijk voor de zorg die ze leveren aan de bewoners. Dat betekent ook dat ze hun eigen budget mogen beheren, zelf de planning maken, de boodschappen doen en eten koken. Het Stadskwartier is pas vier jaar oud. Bij de bouw ervan mochten Rolf en zijn collega’s zelf bepalen hoe de huiskamer eruit zou komen te zien. Van het kleur behang tot het type vloer.
Als mannelijke verzorgende is Rolf ondervertegenwoordigd in zijn vak. Hij denkt dat het goed zou zijn als er meer mannen in de zorg gaan werken. “Het fysieke aspect is daarbij niet zo belangrijk aangezien we genoeg hulpmiddelen zoals tilliften hebben. Ik denk dat het voor de dynamiek in een team goed is als daar een man bij zit. In team overleggen merk ik weleens dat vrouwen te veel discussiëren over details. Dan ben ik vaak degene die het overzicht bewaart en tot een beslissing komt.
Typerend voor Rolfs werkwijze is dat hij de bewoners met veel spontaniteit en humor bejegent, van medelijden is geen sprake. Als alle bewoners rustig aan de eettafel hun spaghetti bolognese opeten, heeft Rolf het hoogste woord. “Wees nou maar even stil”, zegt een oudere dame geïrriteerd. Iets later vraagt een andere bewoonster of ze nog wat eten mag. “Toe maar weer”, zegt Rolf. “Je eet ons de oren van het hoofd. Maar wat maakt jou dat uit hė, je hebt geen idee wat dit ons kost”. “Jawel, de oren van het hoofd”, antwoordt de vrouw gortdroog. Een slimme reactie waarop Rolf even geen antwoord heeft.
Uit ervaring weet Rolf wat mensen met dementie herkennen en wat niet. Een witte wc, met een witte bril, een witte spoelknop in een wit betegelde badkamer zien ze over het hoofd. Daarom hebben de wc’s in Opbroek een zwarte wc-bril en een witte spoelknop op een lichtblauwe muur. “Er kwam hier eens een bewoner wonen die al een tijdje begeleid naar de wc moest. Hij moest echt door medewerkers op het toilet gezet worden. Toen hij deze badkamer binnenkwam, herkende hij meteen het toilet en deed hij zelfstandig zijn behoefte”, vertelt Rolf.
“Denkt in mogelijkheden”, dat is het motto van ZorgAccent. En dat is precies wat het team van Opbroek doet. “We hadden een keer te veel eieren besteld. Twintig dozen in plaats van twintig eieren. Zaten we in een keer met een berg eieren opgescheept. Toen hebben we aan de families van bewoners bekend gemaakt dat ze de eieren konden kopen tegen de inkoopprijs. Zo waren we in een mum van tijd weer van onze eieren af. Wij denken niet in problemen. Als een bewoner geen servet om wil en vervolgens het shirt vies maakt, dan gaat het shirt daarna gewoon in de was en dan is dat ook weer opgelost. Ik ga de bewoners niet dwingen om iets te doen wat ze niet willen.”
Ook als Rolf ogenschijnlijk niets doet, is hij nog steeds aan het werk. Of zoals hij het zelf verwoordt: “Een student die hier voor het eerst komt, is aan het kijken. Als je hier langer werkt, dan observeer je.” Natuurlijk zijn er ook de verpleegtechnische handelingen die hij uitvoert, zoals het toedienen van medicijnen. Maar tijdens de late dienst bewaakt Rolf vooral de goede sfeer. Hij houdt alles in de gaten, en spreekt de bewoners aan, stelt ze op hun gemakt, en dolt wat met ze.
In de gang loopt een bewoner met zijn rollator voorbij. “Niet te hard lopen. Je weet wat ze zeggen over hardlopers hè?” De man kijkt even op en zegt met een schorre stem: “ja, dat zijn doodlopers”. “Heel goed”, complimenteert Rolf.
